Het Flysch langs de kust van Baskenland

Het vasteland van Spanje heeft een kustlijn van maar liefs 4.964 km lang. En langs die kust vind je een enorme diversiteit aan landschappen. Van grillige zwarte rotsen in Galicië waar een woeste oceaan beukt, sprookjesachtige baaitjes met palmbomen, steile zandkleurige kliffen en vogelrijke wetlands tot aan vriendelijk glooiende weilanden die bijna ongemerkt overvloeien in goudgele zandstranden aan de Costa de la Luz hier bij ons in het zuiden. 

Ardanza brengt je naar de dramatische kusten van Baskenland!

Het flysch van Spanje, spectaculaire kustformaties

In Baskenland, Noord Spanje, vind je aan de kust een bijzonder landschappelijk fenomeen: Het 50 miljoenen jaren geleden gevormde ‘Flysch’. Een term die ik, toen ik lerares Aardrijkskunde probeerde te worden, wel vaag ergens voorbij had zien komen maar die hier in Spanje een paar jaar geleden tot leven kwam.
Wij hebben hier namelijk in Cádiz, bij Tarifa ook een aantal van deze ‘flysch-abrasie platformen’.Wandeling 3 van mijn ebook ‘Wandelen in Cádiz’ brengt je er!

Flysch: de geschiedenis van de planeet laagje voor laagje blootgelegd

Maar de Flysch formaties hier in het zuiden van Spanje zijn maar nietige creaties in vergelijking met de majestueuze en tegelijkertijd grimmige, verticale en horizontale reuzen aan de andere kant van Spanje, een geologisch paradijs wat sinds 2015 tot Unesco Geoparken behoort. Unesco benoemt het als “Spectaculaire kustformaties die de verschillende hoofdstukken van de geschiedenis van de planeet markeren.”

Wat is dat eigenlijk, Flysch?

Flysch is het landschap van een opeenvolging van kliffen en gesteentelagen van miljoenen jaren oud. Het is een afwisseling van harde rotsen met ander, zachter gesteente wat grotendeels geërodeerd, vandaar het ‘laagjes-achtige’ uiterlijk. Het Flysch van Baskenland is ongeveer 50 miljoen jaar geleden gevormd, na de botsing van de Iberische en de Europese tektonische platen, waardoor de Golf van Biskaje ontstond. Sedimenten van de zeebodem werden vervormd, waardoor de Pyreneeën en de verticale lagen van het flysch ontstonden. Tenslotte verrezen de kliffen de je vandaag de dag kunt bewonderen.

Wandelen langs de rand van het Geoparque de la Costa Vasca

Je kunt prachtige wandelingen maken langs deze imponerende kust. Het allermooiste moment is dan toch wel bij eb, wanneer de Cantabrische Zee zich terugtrekt en de verticale rotsen blootlegt, gigantische, rotsachtige bladerdeeg.

NB: Linda en Marc wandelden in april 2022 langs het Flysch van Noord Spanje,
lees hier hun reisverhaal  

Een stukje van de GR 121, de 80 kilometer lange Talaia-route (GR-121) loopt langs een groot deel van de kust van Gipuzkoa. Het gedeelte langs het flysch tussen Zumaia en Deba is 15 kilometer lang, ongeveer 4,5 – 5 uur lopen, met een hoogteverschil van 183 meter. Als je minder tijd hebt, is het een goede optie om je auto achter te laten bij de camping in Itxaspe, vanwaar je bijvoorbeeld een circulaire wandeling naar Deva kunt maken van ongeveer 2,5 uur. Vanuit Zumaia naar Elorriaga is een mooie wandeling van 8,5 kilometer. (Lees meer over Elorriaga hieronder).

Een korte impressie van de wandelroute van Zumaia naar Elorriaga vind je in de onderstaande video.

Autoroute langs de kust van Baskenland

Vanaf Zumaia kun je via de bochtige N-634, die verschillende valleien en bossen van het gebied doorkruist tot aan Deba, het volgende vissersdorp. Vanaf Deba volg je dan de GI-638 naar Mutriku, de derde en laatste plaats aan de spectaculaire kuststrook van het Geopark. Dit is een route van 22 kilometer, ongeveer 40 minuten rijden.

De diverse landschappen van het ‘Geoparque de la Costa Vasca’

1. Zumaia met Itzurun en Algorri

Aan de westkant van Zumaia ligt bevindt zich de Algorri Mirador (uitkijkpunt), dé locatie om de imponerende verticale lagen van het flysch te bewonderen. Je kunt er naar toe wandelen vanaf de kapel van San Telmo van Zumaia, een wandeling van ongeveer 2 km, heen en terug circa 40 minuten. 

* De eerste verwijzing naar de Hermitage van San Telmo, beschermheilige van de zeelieden, dateert van 1540. De kapel is meestal gesloten, maar binnen bevindt zich een rococo altaarstuk uit de 18e eeuw. De kapel is een van de filmlocaties in de Baskische film ‘Ocho Apellidos Vascos’.

Aan de voet van deze steile kliffen ligt het prachtige Itzurun strand, ingeklemd tussen vervaarlijk hellingen en rotslagen van verschillende gesteenten. Een prehistorisch landschap, gevormd tijdens het Paleoceen. (Als je goed kijkt kun je bijna nog de dinosauriërs zien die hier ooit rondwaarden..). In het Algorri bezoekerscentrum van Zumaia kun je o.a. een boottocht boeken om de kust vanaf het water te bewonderen. En blijf zeker een keertje tot zonsondergang. Spectaculair!

Over het stadje Zumaia

In de oude wijk van Zumaia met haar smalle straatjes vind je de kerk van San Pedro uit 1347, toen dit dorp werd gebouwd. Ernaast ligt een pleintje en verschillende uitnodigende terrasjes. Andere prachtige bouwwerken zijn het paleis van Zumaia en het Casa-Palacio de Olazabal met haar in zandsteen gemetselde voorgevel.. Loop in de richting van de vuurtoren van Zumaia, langs de Avenida de Julio Beobide, voor een prachtige blik op het stadje. Aan de ene kant de groene bergen, aan de andere kant de zee en de monding van de rivier Urola. Deze wandeling eindigt bij twee stranden: het kleine rotsstrand van Inpernupe, aan de linkerkant, en het strand van Santiago, aan de rechterkant. Dit laatste heeft een groot zandstrand en is beschermd omdat het een bijzonder ecosysteem heeft met meer dan 50 verschillende plantensoorten.

2. Elorriaga: steile kliffen en dromerige weidelandschappen.

Elorriaga is een lieflijk, landelijk gebied waar de lokale ‘Txakoli’ (Baskische witte, licht mousserende wijn) wordt geproduceerd. Naar het zuiden toe kun je hier de kalkstenen bergen van Andutz en Itzarraitz zien, de rand van het Geopark. Hier is een bezoek aan de Mirador van Elorriaga, een spectaculair houten ‘balkon’ boven de zee, een absolute ‘must’. Hier worden de velden plotseling afgebroken en kliffen van meer dan honderd meter hoog ontvouwen zich aan je voeten. Je hebt een schitterend panoramisch uitzicht op de grote getijdenvlakten, een groot deel van de Golf van Biskaje en de monding van de Aitxuri.

Ga mee naar Baskenland, La Rioja en Navarra !

3. Sakoneta, een indrukwekkend geologisch museum

Sakoneta ligt in het hart van de Beschermde Biotoop Deba-Zumaia. Hier voel je de enorme natuurkrachten die hier aan het werk zijn geweest, met de loodrecht oprijzende kliffen boven een uitgestrekte vlakte van kreken, geulen en zandplaten. Dit is het gebied van onbevreesde surfers en waaghalzen. Het is een goed idee om de Sakoneta georoute te doen of mee te gaan op een excursie met gids om de biodiversiteit van de getijdenvlakten te zien. Maar als je weinig tijd hebt, breng dan in ieder geval een bezoek aan het Mendatagaina observatieplatform.

Over het vissersdorpje Deba

Dit stadje, vandaag de dag een bestemming voor surfers, was in de 19e eeuw een van de eerste zomeroorden aan de Cantabrische kust en, bijgevolg, op het hele Iberische schiereiland. De kleurrijke herenhuizen, die op dezelfde plaats staan als de oude middeleeuwse stad waaruit het huidige dorp is ontstaan, getuigen van die tijd.

4. Saturraran: het verborgen strand met zwarte Flysch

Saturraran is een heel ander strand, een halvemaanvormige baai die naar het westen is gericht. Beschermd tegen de woeste golven van de oceaan door de kaap die dezelfde naam draagt: een uit de kluiten gewassen grillige rotsformatie zwarte flysch. Dit zijn de oudste lagen van het Geopark, meer dan 100 miljoen jaar geleden gevormd tijdens het vroegste tijdperk van de ontsluiting van de Golf van Biskaje. Het Mutriku Nautilus Museum heeft een verbazingwekkende collectie reusachtige ammonieten die in afgelopen decennia uit de rotsen gehakt zijn.

Over het vissersdorpje Mutriku

Mutriku is gebouwd rond de kleine riviermonding die zijn historische haven beschermt. Eeuwenlang voeren van hieruit walvisschepen naar de koudere wateren van de Atlantische Oceaan, evenals andere vissersboten die deze haven tot een van de welvarendste in de streek maakten. Sporen hiervan zie je in haar rijke historische centrum, met paleizen en torens uit de 15e, 16e en 17e eeuw. Tegenwoordig is in dit rustige dorp ook het Nautilus Museum gevestigd, een interpretatiecentrum met veel informatie over het Geopark,

5. Olatz: groene dalen en kaasboerderijen

Olatz is een omsloten vallei en een grote verrassing waneer je deze vanaf de kust ontdekt. Het is een enorme cirkelvormige holte van karstachtige oorsprong, omringd door grote piramides van rotsen. Hier lijkt de tijd te hebben stilgestaan. De weiden zijn heldergroen en bezaaid met traditionele boerenhoeves. Dit is Baskenland op een ansichtkaart. Bezoek zeker een van de traditionele kaasmakerijen in dit gebied!

6. Lastur: de gesloten vallei van het Geoparque de la Costa Vasca Geopark

Nog iets verder weg van de kust ligt Lastur, een langgerekte, diepe kloof in het binnenland van het Geopark. Het is een gesloten vallei waarin het water ondergronds verdwijnt via een reeks grote trechters of zinkgaten. Het is een donkere vallei met een landelijke traditie waar het water altijd een heel belangrijke functie heeft gehad. De oude Plazaola watermolens tegenover het plein in Lastur kunnen worden bezocht. Het is de moeite waard een tocht door de vallei te maken, de uitkijkpunten te bezoeken en uit te kijken over hoogste toppen van het Geopark.

TIPS!
– Meer wandelroutes in het Geopark (in het Spaans) https://geoparkea.eus/es/que-ver/geo-rutas
– Lees Anne’s blog over verrassend Bilbao, met veel excursies en tips van locals!
– Ontdek alle parels van Baskenland en omgeving in dit 12, 15 of 18 daagse arrangement

Tekst: Anne Middelkamp

Bron en copyright beelden:  https://geoparkea.eus/en/
Copyright First/Featured image: blog.laboralkutxa.com